Çizgi Roman Yayın Formatları

Çizgi roman dünyasına adım atmak, ilk defa okumaya başlayacaklar için kafa karıştırıcı olabiliyor. Bir sürü seri, format ve karakter var. Aynı karakterlerin bir çok farklı çizgi romanı ve dönemi var. Etrafımda bu sebepten çizgi romana şans vermek isteyen ama veremeyen bir sürü kişi olduğunu gözlemledim. Çizgi roman üzerin bir blog olunca bu konu hakkında yazı ele almamak büyük bir eksiklik olacağını düşünüyorum. Çizgi roman okuma listelerinden önce yayın formatlarını ele almak istiyorum. Bugün sizlerle karşınıza çıkabilecek yayın formatlarından bahsedeceğim. Bunların tamamen kişisel yorumumla artılarından ve eksilerinden de bahsedeceğim. Unutmayın ki benim artı gördüğüm durumlar sizler için eksi olabilir. Veya bu durumun tam tersi. Hazırsanız başlayalım.

Fasiküller: Çizgi romanın bel kemiğini oluştururlar. Genelde 24-48 sayfa aralığına sahiptirler. One-shot yani oku bitir seçeneği olduğu gibi ongoing seriler mevcuttur. Ongoin seriler genelde uzun soluklu çizgi romanlardır. Örneğin The Amazing Spider-Man çizgi romanın ana serisi buna örnek olarak verilebilir. Karakterin serisi tekrardan başlatılabilir genelde yazar kadroları bu gibi durumlarda değişir. Fasiküller ciltleri oluşturur. Genelde 6 sayı fasikül bir cildi oluşturur. Bu bazı durumlarda daha az fasikül sayısı veya daha fazla fasikül sayısıyla oluşturulan ciltli çizgi romanlarda vardır. Fasiküllerin en büyük artısı serileri güncel bir şekilde takip edebilirsiniz. Ve sahip olduğunuz fasiküllerin değerlenme ihtimalleri vardır. Yine de değerlenir diye fasikül tercih etmek mantıklı bir seçim olmayacktır. Çünkü bir fasikülün değerlenmesi birden fazla değişkene bağlıdır. Bazen bir kapak, first app ( çizgi romanda ilk defa görülen karakter ), basım sayısı, exclusive variant, variant olması gibi bir sürü değişkene bağlıdır. Genelde bir fasikülün ileride değerlenip değerlenmeyeceğini kestiremezsiniz.

Farklı kapak seçenekleriniz vardır

Fasikül çizgi romanların dezavantajları;

Bir hikayeyi veya arcı okuyup baştan sona okumadaki zorluk. Ciltlerle veya omnibuslarla kıyaslandığı zaman tek başına fasikül içerik olarak size daha az bilgi sunar.

Kolay hasarlanabilmeleri. Comic bags ve comic box gibi ekstra koruyucu/saklama ürünleri kullanmanız gerekir.

Trade Paperback (TPB): Bir diğer adıyla softcover çizgi roman ciltleri. Bir kaç fasikülün bir araya getirilmesiyle oluşturulan ciltlerdir. Bir kaç fasikülün bir araya getirilmesiyle oluşturulduğu için, seriyi güncel olarak değil bir kaç ay geriden takip edersiniz. Okuması daha kolaydır. Bir kaç fasikülden oluştuğu için konu bütünlüğünü daha iyi yansıtır. Koruma ve muhafazası fasiküllere kıyasla daha kolaydır. Ekstra koruma ve saklama malzemelerine ihtiyaç duymaz.Önsiparişlerde fasiküllere göre fiyat avantajı sağlar. Negatif yönlerini ele almak gerekirse; fasiküllerle kıyaslandığında değerenme ihtimalleri daha düşüktür. Yayınlanmaları için fasiküllerin yayınlanmış olması gerektiğinden, günceli anlık olarak takip edemezsiniz.

Hardcover (HC): Hardcover yani sert kapaklı veya ciltli olarak dilimize geçmiştir. Cilti yapısı sayesinde fasikül ve trade paperbacklerle kıyaslandığında daha dayanıklıdır. Genelde şömiz veya kabartmalı olarak basılırlar bu durum hardcover citllere daha prestijli bir hava katar. Normal ciltllere ve fasiküllere kıyasla kullanılan kağıtlar daha kaliteli ve dayanıklıdır. Hepsi olmasada bir çoğu normal trade paperbacklerden daha büyük boyutlara sahiptir. Bu da çizerlerin çizimlerini daha detaylı görmemizi sağlar.

Çoğu hardcover trade paperbacklere kıyasla eskizler, yazar ve çizer röportajları, alternatif kapaklar ve özel önsözler gibi ek materyaller içerebilir. Eğer çizgi roman yaratım sürecine ilgi duyuyorsanız bu sizler için tatmin edici olacaktır.

İkinci elleri trade paperbacklere kıyasla daha değerlidir. Ve tekrar baskılarda öncelik maliyetinden dolayı paperbackllere verilir. Bu sebepten aldığınız çizgi romanının bir daha hardcover basılmama ihtimali vardır.

Deluxe Edition: TBP ve hardcover baskılara göre daha büyük boyutta olurlar. İçerik olarak daha zenginleştirilmiş bir versiyondur. Daha çok koleksiyoncular için üretilir. Standart hardcover ciltlerden daha büyük boyutlardadır.

Cilt başına daha fazla para ödesenizde içeriği daha kapsamlı olduğu için totalde daha ekonomik olabilir. Kitaplık veya yanınızda taşımada boyutundan dolayı zorluklar çıkarabilir ama okuma kolaylığı mevcuttur.

Omnibus: Bir çizgi roman serisini veya hikayelerini genelde tek bir baskıda toplayan çok büyük ve genelde sert baskılı ( hardcover ) versiyonlardır. Bazı çizgi romanlar tek bir omnibus cildine sığmamaktadır. Buna rağmen en kapsamlı koleksiyon baskıları olarak adlandırabiliriz. Çoğunlukla bir yazarın veya bir kaç yıl süren serinin dönemini kapsarlar. Omnibusların büyük artıları olsa da, en büyük sorunu maliyet ve ağırlıklarıdır. Genelde 100-150 dolar bandında olan omnibuslar ağır oldukları için okumada diğer ciltlere kıyasla daha zorlayıcı olabilir. Ayrıca boyutlarından dolayı saklama koşullarında yere ihtiyacınız olacaktır. Yine de bir serinin dönemini veya yazarın dönemini okumak istiyorsanız en iyi seçeneklerden biri kesinlikle omnibuslardır.

Absolute Edition: Genellikle DC comics tarafından kullanılan bu tür fiziksel boyut olarak omnibuslardan genelde daha büyük olur. İçerik olarak ise daha kısadırlardır. Absolute editionlar genelde çizgi romanın görsel estetik ve sanatın detaylarını en iyi şekilde sunmak için tasarlanmışlardır. Yeni kapak tasarımları, sanatçının eskizleri, önsözler barındırır. Diğer ciltler gibi fazla basım sayısı mevcut değildir, daha sınırlı bir basım sayısı vardır.

Yüksek fiyat, taşıma zorluğu, fiyatına göre sayfa sayıları konusunda dezavantajları vardır. Bunun dışında özellikle görsel tatmin, detay, dayanıklılık gibi konularda artıları mevcuttur.

Artisan Edition / Artist’s Edition: Bu iki versiyon çizgi roman sanatının orjinal tasarımına en yakın şekilde okuyucuya sunulmaya amaçlayan özel baskılardır. Genelde sanatçının orjinal çizimlerinin detayları korunarak okuyucuyla buluşturulur. Büyük boyutlu ve yüksek kaliteli baskılardır. Sanatçılrın çizimlerini doğrudan görme fırsatı yakalarsınız.

Artist’s Editionlar genellikle sanatçının orijinal çizimlerinin dijital taramalarıyla hazırlanır. Çizerin fırça darbelerini ve çizim tarzını detaylı bir şekilde gözlemleyebilirsiniz.

Artisan Edition, Artist’s Edition’lardan biraz daha küçük boyutta olurlar. Fakat sanatçının orjinal çizimlerine sadık kalınaarak ve özel baskı teknikleri kullanılarak hazırlanırlar.

Bu iki versiyonda çizgi roman okumaya yeni başlayan kişiler için pek önermemekteyim. İçin içine biraz daha girdikten sonra işin sanatsal boyutunu merak edenler için iyi alternatifler olacaktır.